Vandaag presenteer ik de onderzoeksresultaten van mijn onderzoek ‘Spelend de veerkracht vergroten; kinderen tijdens speltherapie zien en horen ter vergroting van hun veerkracht’. In mijn onderzoek is onderzocht welke specifieke elementen van speltherapie helpen om een kind tijdens een complexe scheiding zich gezien en gehoord te laten weten ter vergroting van de veerkracht. Hieronder geef ik in aanvulling op de presentatie tijdens het symposium wat meer informatie over het onderzoek.

Therapie aandacht voor kinderen bij rouw en scheiding kindgesprek Kinderrouwtherapeut kindertherapeut speltherapeut

Samenvatting

Scheidingen zijn al lang niet meer ongebruikelijk in Nederland. Men spreekt van een complexe scheiding als ‘kinderen door hevige en complexe conflicten tussen ouders in de knel komen en inzet zijn geworden van de strijd tussen ouders’ (Veilig Thuis Hollands Midden, 2021). Wanneer de strijd tussen ouders groot is, dan is het niet vanzelfsprekend dat de beleving van kinderen over de situatie goed gezien en gehoord wordt. In dit kwalitatieve onderzoek is onderzocht welke specifieke elementen van speltherapie helpen om een kind tijdens een complexe scheiding zich wél gezien en gehoord te laten weten ter vergroting van de veerkracht. Hiervoor zijn acht semigestructureerde interviews afgenomen onder ervaren speltherapeuten. Tevens zijn twee afgeronde begeleidingstrajecten speltherapie bij complexe scheiding geanalyseerd. Bij deze analyse is gekeken of de door Rutter (1999) en Seymour (2014) beschreven veerkrachtprocessen zichtbaar zijn. Dit onderzoek laat zien dat de specifieke elementen van speltherapie die een kind tijdens een complexe scheiding helpen zodat het zich gezien en gehoord weet ter vergroting van de veerkracht zijn: De cliëntgerichte grondhouding van de speltherapeut, zodat een veilige therapeutische relatie gecreëerd wordt; het inzetten van spel als taal om het kind goed te kunnen begrijpen; de verdiepende fase van speltherapie wordt gebruikt voor een verdere aansluiting op het kind en een vergroting van de veerkracht. De door Rutter (1999) en Seymour (2014) beschreven veerkrachtprocessen kunnen in deze fase als richtsnoer gezien worden voor de analyse van het spel en eventueel de in te zetten interventies in de spelkamer.

Abstract

Divorces are no longer uncommon in the Netherlands. One speaks of a complex divorce when ‘children get into a bind as a result of intense and complex conflicts between parents and have become the subject of the struggle between parents’ (Veilig Thuis Hollands Midden, 2021). When the battle between parents is fierce, it is not always the case that the child’s perception of the situation is properly seen and heard. This qualitative study investigated which specific elements of play therapy help a child to make themselves known and heard during a complex separation in order to improve their resilience. To this end, eight semi-structured interviews were conducted among experienced play therapists. Two counselling programmes for play therapy in complex divorce were also analysed. This analysis examined whether the resilience processes described by Rutter (1999) and Seymour (2014) are demonstrable. This study shows that the specific elements of play therapy that most help a child through a complex separation are: The client centered basic attitude of the play therapist, so that a safe therapeutic relationship is created; the use of play as a language in order to be able to understand the child better; the in-depth phase of play therapy to further connect with the child and increase resilience. In this phase, the processes described by Rutter (1999) and Seymour (2014) can be seen as guidelines for the analysis of the game and possibly the interventions to be used in the playroom.


Antwoord op de centrale onderzoeksvraag
Jaarlijks maken veel kinderen een scheiding van hun ouders mee. In 2016 waren dit er ongeveer 86.000 (CBS Statline, 2019) en een paar jaar ervoor waren dit ongeveer 70.000 thuiswonende minderjarige kinderen (Spruijt & Kormos, 2010). Van deze kinderen heeft 15 à 20 procent te maken met een complexe scheiding van ouders (WODC, 2019). De Kinderombudsman geeft aan dat kinderen zich in de turbulente periode van scheiding vaak niet gehoord voelen (Kinderombudsman, 2014). En meerdere onderzoeken laten zien dat de problemen als gevolg van een scheiding in ernst toenemen (Swartz-Den Hollander, 2019; Spruijt & Kormos, 2014; Van der Valk & Spruijt, 2013). Het is daarom belangrijk om kinderen die lijden onder een complexe scheiding goed en tijdig te helpen. Dit heeft geleidt tot de centrale onderzoeksvraag: ‘Welke specifieke elementen van speltherapie helpen een kind tijdens een complexe scheiding zodat het zich gezien en gehoord weet ter vergroting van de veerkracht?’
De specifieke elementen van speltherapie die een kind tijdens een complexe scheiding helpen zodat het zich gezien en gehoord weet ter vergroting van de veerkracht zijn:

  1. De cliëntgerichte grondhouding van de speltherapeut, zodat een veilige therapeutische relatie gecreëerd wordt. Het bieden van regie vanuit de speltherapeut en het hebben van een gedeelde betrokkenheid tussen speltherapeut en kind spelen daarnaast ook een rol.
  2. Het inzetten van spel als taal om het kind goed te kunnen begrijpen. Daarbij vormt het verwoorden door de speltherapeut een belangrijke rol om zo de beleving van het kind te verduidelijken, te versterken en uit te diepen.
  3. De verdiepende fase van speltherapie wordt gebruikt voor een verdere aansluiting op het kind en een vergroting van de veerkracht. De door Rutter (1999) en Seymour (2014) beschreven veerkrachtprocessen kunnen in deze fase als richtsnoer gezien worden voor de analyse van het spel en eventueel de in te zetten interventies in de spelkamer.

.

Hulpverlening en rouwtherapie Online. Ehealth hulp bij verlies rouw scheiding. Voor kinderen.

Tijdens de presentatie liet ik twee korte fragmenten zien uit de 2doc documentaire Scheids! Wissel! van Tim van Gils. Hierbij een link naar deze film.